Αυτήν την εποχή διεξάγεται στην Νήσο του Πάσχα (Rapa Nui στην τοπικη διάλεκτο) το φεστιβαλ Ταπάτη (Tapati). Το νησί του Πάσχα βρίσκεται στον Νότιο Ειρηνικό ωκεανό και αποτελεί επικράτεια της Χιλής. Το Φεστιβάλ Ταπάτη (Tapati) είναι το σημαντικότερο πολιτιστικό και αθλητικό γεγονός που γιορτάζεται στο Νησί του Πάσχα κάθε χρόνο το πρώτο μισό του Φεβρουαρίου.
Το Tapati Rapa Nui κυριολεκτικά σημαίνει «Εβδομάδα Ράπα Νούι» στην τοπική διάλεκτο, αλλά με αυτό το όνομα λαμβάνουν χώρα μια σειρά από m εκδηλώσεις που αποτελούν το σημαντικότερο πολιτιστικό φεστιβάλ του νησιού του Πάσχα και ένα από τα σημαντικότερα σε όλη την Πολυνησία.
Το φεστιβάλ Ταπάτη (Tapati) γιορτάζεται κάθε χρόνο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου, το φεστιβάλ έχει παραταθεί μια εβδομάδα παραπάνω τα τελευταία χρόνια. Το Tapati Rapa Nui, το οποίο γεννήθηκε πριν από περίπου 40 χρόνια, έχει τις ρίζες του στις αρχαίες «γιορτές της άνοιξης» που γιορτάζονταν στη Χιλή και έχει μετατραπεί με την πάροδο του χρόνου για να γίνει φόρος τιμής στις προγονικές παραδόσεις των Rapa Νui. Το φεστιβάλ είναι μια ευκαιρία για να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα οι κάτοικοι του νησιού.
Ο κύριος λόγος για τη γιορτή είναι η εκλογή του Βασιλικού ζεύγους του Ταπάτη. Παρουσιάζονται διάφορα υποψήφια ζευγάρια για τον τίτλο και θα υποστηριχθούν από τις οικογένειες, τους φίλους τους, αλλά και τους επισκέπτες. Κάθε ομάδα σχηματίζει μια συμμαχία που θα αντιμετωπίσει την άλλη μέσω μιας σειράς δοκιμασιών και διαγωνισμών, προκαλώντας τους ανταγωνισμούς μεταξύ των παλιών φυλών που κυβέρνησαν το νησί. Η ομάδα που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους πόντους θα έχει το συμβολικό δικαίωμα να βασιλεύει στο νησί για τον υπόλοιπο χρόνο.
Η συμμετοχή στο Φεστιβάλ Ταπάτη είναι μαζική από την πλευρά των κατοίκων του νησιού, όλοι εμπλέκονται με περηφάνια και ενθουσιασμό και πολλοί επενδύουν τον χρόνο, τα χρήματα και την ενέργειά τους προετοιμάζοντας και κάνοντας πρόβες όλο το χρόνο. Αυτό το πάθος μεταδίδεται στους επισκέπτες που καλούνται να συμμετάσχουν υποστηρίζοντας ένα από τα γκρουπ, ζώντας μια μοναδική και αξέχαστη εμπειρία, δεν μπορεί όμως κάποιος από αυτούς να γίνει Βασιλιάς ή Βασίλισσα.
Δοκιμασίες και Διαγωνισμοί του Ταπάτη
Ο εορτασμός του φεστιβάλ Tapati υλοποιείται μέσα από τις διάφορες δοκιμασίες και διαγωνισμούς, που αποτελούν μέρος του προγράμματος, στο οποίο οι άνθρωποι του Rapa Nui ενώνονται ξανά με τη μουσική, τη γαστρονομία, την τέχνη, τη μυθολογία και τις σωματικές τους δεξιότητες. Τα τελευταία χρόνια γίνονται παραλλαγές του προγράμματος, οπότε είναι πιθανό κάποιες δοκιμές να μην πραγματοποιηθούν ή να αντικατασταθούν από νέες.
Παραδοσιακοί αθλητικοί αγώνες
Οι αθλητικοί αγώνες συνδυάζουν τις παραδοσιακές σωματικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο νησί εδώ και αιώνες με μερικές νέες δοκιμές, εμπνευσμένες από την αρχαία λατρεία του Tangata Manu (ήταν ο νικητής του αρχαίου διαγωνισμού στο Rapa Nui) που προσπαθούν να αναβιώσουν τους ανταγωνισμούς του Hopu Manu.
Tau’a Rapa Nui ή Τρίαθλο Ράπα Νούι
Διαγωνισμός Vaka Ama
Αυτός ο διαγωνισμός γινόταν μέσα στον κρατήρα του ηφαιστείου Rano Raraku μέχρι το έτος 2017. Η έλλειψη νερού της λίμνης του ηφαιστείου λόγω της κλιματικής αλλαγής έκανε τον διαγωνισμό να μεταφερθεί στο χωριό Hanga Roa. Αποτελείται από τρία παραδοσιακά αθλήματα που έχουν ενωθεί για να σχηματίσουν ένα πολύ διαφορετικό είδος τριάθλου. Η διαδρομή, η οποία είναι συνολικά 3 χλμ., ξεκινά με την πρώτη δοκιμή, που ονομάζεται «Vaka Ama», στην οποία οι συμμετέχοντες θα διασχίσουν κωπηλατώντας τη λιμνοθάλασσα του κρατήρα σε μικρές σχεδίες φτιαγμένες από totora, που είναι ένα είδος καλαμιού νερού.
Όταν φτάσουν στην ακτή, ξεκινά το «Aka Venga», στο οποίο δύο κεφάλια μπανάνας βάρους περίπου 20 κιλών είναι κρεμασμένα στους λαιμούς των συμμετεχόντων και με αυτόν τον τρόπο θα πρέπει να τρέξουν μια φορά γύρω από τη λίμνη. Τέλος, πρέπει να διασχίσουν ξανά τη λίμνη κολυμπώντας με τη βοήθεια ενός πλωτήρα από ίνες καλαμιού που ονομάζεται «Pora».
Πηγή: imaginarapanui.com και lonelyplanet.com
Haka Pei (Χάκα Πέι)
Το Haka Pei είναι ίσως ο πιο τολμηρός, ριψοκίνδυνος και αναμενόμενος ανταγωνισμός. Το κοινό συγκεντρώνεται στους πρόποδες του λόφου Maunga Pu’i, που βρίσκεται στο δρόμο προς την παραλία Anakena, για να παρακολουθήσει ένα μοναδικό extreme sport. Οι νέοι και γενναίοι συμμετέχοντες στολίζονται με σχέδια Takona και την παραδοσιακή ενδυμασία, πριν ανέβουν στην κορυφή αυτού του λόφου, που έχει ύψος 200 μέτρα και κλίση 45º.
Το παιχνίδι αυτό είναι αρκετά επικίνδυνο, γιατί, οι συμμετέχοντες πρέπει να κατέβουν τον λόφο μέσα σε ένα έλκηθρο που έχει φτιαχτεί από δύο κορμούς μπανάνων και με ταχύτητες που μερικές φορές φτάνουν τα 80 χλμ. την ώρα! Η κατάβαση διαρκεί λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα. Νικητής θα είναι αυτός που θα καταφέρει να διανύσει τη μεγαλύτερη απόσταση από το σημείο έναρξης.
Ιπποδρομίες
Οι αγώνες αυτοί, που πραγματοποιούνται κυρίως από πολύ νεαρούς αναβάτες, γίνονται χωρίς σέλα σε τμήματα 500 και 1000 μέτρων στην περιοχή Vaihu. Προς το παρόν οι αγώνες δεν υπολογίζονται για να κερδίσουν βαθμούς για τους υποψήφιους, οπότε ο αγώνας έχει τιμητικό χαρακτήρα.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Πολυνησιακό κανό
Οι κάτοικοι του νησιού φημίζονται για τις εξαιρετικές κωπηλατικές δυνατότητες τους. Η πλοήγηση γίνεται σε τμήματα 3 έως 5 χιλιομέτρων με κανό των 5-6 κωπηλατών.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Haka Honu και Haka Ngaru
Οι αγώνες κολυμβήσεις δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το φεστιβάλ. Στο Haka Honu, οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να υιοθετήσουν μια ιδιόμορφη στάση που μιμείται τον τρόπο με τον οποίο οι χελώνες πλησιάζουν την ακτή. Ενώ στο Haka Ngaru, με την βοηθεια ενος totora, πρεπει να κάνει περίπου το ίδιο με το Haka Honu. Και στις δύο περιπτώσεις, νικητής είναι ο συμμετέχων που πηγαίνει πιο μακριά κατά μήκος της διαδρομής και που πλησιάζει πιο κοντά στην ακτή.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Ψάρεμα
Στο ψάρεμα, οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να συμμετέχουν σε υποβρύχιο ψάρεμα, αναδεικνύοντας το παραδοσιακό ψάρεμα του χελιού.
Χειροτεχνικοί, αγροτικοί και γαστρονομικοί αγώνες
Εκτός από την επίδειξη της δύναμης και της φυσικής κατάστασης των συμμετεχόντων στα αθλητικά γεγονότα, πραγματοποιούνται μια σειρά δοκιμών που συνδέονται με τις προγονικές γνώσεις των ανθρώπων του Rapa Nui στην τέχνη της γλυπτικής, της χειροτεχνίας και της γεωργίας.
Tingitingi Mahute και ζωγραφική Mahute
Το «mahute» είναι ένα φυτό που εισήχθη από τους πρώτους Πολυνήσιους κατοίκους. Ο φλοιός του χρησιμοποιήθηκε από την εποχή των προγόνων για την παρασκευή της πρώτης ύλης που χρησιμοποιείται για την κατασκευή λινών, στολιδιών και ενδυμάτων. Για αυτό οι συμμετέχουσες, συνήθως γυναίκες, χτυπούν («τίγκι τίνγκι») με ένα ξύλινο ραβδί για να ισιώσουν, τεντώσουν και πλάθουν τον φλοιό σε μια στρογγυλεμένη πέτρα («Maea poro») μέχρι να γίνει ένα είδος υφάσματος. Νικητής θα είναι αυτός που θα πάρει το μεγαλύτερο και καλύτερο ύφασμα.
Χρησιμοποιώντας τα υφάσματα που αποκτήθηκαν με την τεχνική του Tingitingi Mahute, άλλοι διαγωνισμοί τα βάζουν ως βάση για να ζωγραφίσουν σχέδια που συνδέονται με την προγονική τέχνη των βράχων που διακοσμούσε το εσωτερικό των σπηλαίων και τα πέτρινα σπίτια. Το χρώμα που χρησιμοποιείται είναι κατασκευασμένο από τοπικές φυσικές χρωστικές.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Πέτρα και ξυλογλυπτική
Σε αυτό εκδηλώνεται η μακραίωνη παράδοση της γλυπτικής τέχνης των ντόπιων κατοίκων. Μια δεξιότητα που έχει μεταδοθεί από γενιά σε γενιά για να συνεχίσει πολύ ζωντανή ακόμη και τώρα.
Στόχος είναι να καταδειχθεί η μαεστρία της τεχνικής, η ταχύτητα του καλλιτέχνη και η τελειότητα της λεπτομέρειας σε κάθε σκάλισμα.
Πηγή: imaginarapanui.com
Κατασκευή παραδοσιακών φορεσιών, στεφάνων και περιδέραιων
Σε αυτές τις δοκιμασίες, οι διαγωνιζόμενοι/ες πρέπει να φτιάξουν παραδοσιακές φορεσιές, στεφάνια και περιδέραια σύμφωνα με τις παραδόσεις. Τα πιο όμορφα και πρωτότυπα σχέδια θα εκτιμηθούν.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Αγροτική έκθεση
Σε αυτόν τον διαγωνισμό, οι ντόπιοι αγρότες επιδεικνύουν τα πιο εντυπωσιακά αγροτικά προϊόντα τους, όπως το πιο βαρύ κεφάλι μπανάνας, το μεγαλύτερο καρπούζι και άλλα τοπικά προϊόντα όπως ζαχαροκάλαμο, τάρο, γλυκοπατάτα ή ανανά. Νικήτρια είναι η ομάδα που συλλέγει τα μεγαλύτερα και βαρύτερα προϊόντα.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Γαστρονομικός διαγωνισμός
Σε αυτόν τον διαγωνισμό, παρασκευάζονται τυπικά πιάτα της κουζίνας του νησιού και στη συνέχεια αξιολογούνται από ειδική κριτική επιτροπή. Οι συμμετέχοντες πρέπει να μαγειρέψουν το Umu tahu ή το παραδοσιακό curanto, το Tunu Ahi, το ψάρι σε ζεστή πέτρα, το Rapanui cebiche ή το po’e ή το παντεσπάνι από μπανάνα, γλυκοπατάτα ή κολοκύθα.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Καλλιτεχνικές και μουσικές παραστάσεις
Το βράδυ το φεστιβάλ Ταπάτη μεταμορφώνεται και αποκτά έναν πιο συναισθηματικό, μυθικό και εορταστικό χαρακτήρα. Αν και μερικές φορές χρησιμοποιείται ο χώρος μπροστά από το Ahu Riata που βρίσκεται στο Hanga Piko, οι περισσότερες από τις παραστάσεις πραγματοποιούνται στην κεντρική σκηνή που βρίσκεται στο Hanga Vare Vare.
Ομαδικός διαγωνισμός
Κάθε αντίπαλη ομάδα πρέπει να παρουσιάσει μια παράσταση παραδοσιακών τραγουδιών και χορών. Και αυτός ο διαγωνισμός γίνεται στο Hanga Vare Vare και θεωρείται ένα από τα μεγάλα αξιοθέατα του φεστιβάλ.
Takona
Τα μέλη κάθε φυλής που συμμετέχει διακοσμούν το σώμα τους με τυπικούς πίνακες που αναφέρονται στις προσωπικές τους εμπειρίες ή σε αυτές της οικογένειάς τους. Τα σχεδιασμένα μοτίβα πρέπει να έχουν νόημα και οι χρησιμοποιούμενες χρωστικές πρέπει να είναι φυσικές. Ένας ένας εξηγούν με θεατρικό τρόπο τον λόγο για τα σχέδιά τους ενώπιον κριτικής επιτροπής που συγκροτήθηκε από το συμβούλιο σοφών και γυναικών.
Πηγή: imaginarapanui.com
Kai Kai
Στο Kai Kai, οι διαγωνιζόμενοι, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές προγόνων, απαγγέλλουν μια ιστορία, γνωστή ως “Pata’uta’u”, η οποία αφηγείται με τη βοήθεια των χεριών που εμπλέκονται στη δημιουργία φιγούρων συμπλέκοντας μια μακριά κλωστή ανάμεσα στα δάχτυλα. Κάθε συνδυασμός στίχων και μορφών είναι συγκεκριμένος και έχει διατηρηθεί στην παράδοση από την αρχαιότητα.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Riu
Η λέξη Riu σημαίνει τραγούδι. Σε αυτόν τον διαγωνισμό οι συμμετέχοντες τραγουδούν διαφορετικούς τύπους τραγουδιών, μερικά είναι συναισθηματικά ή ερωτικά, ενώ άλλα είναι εκφράσεις ευγνωμοσύνης, στοργής και σεβασμού για τους προγόνους.
Πηγή: 13.cl
Koro Haka Opo
Αυτή η αναπαράσταση συνίσταται στην αντιπαράθεση μεταξύ των χορωδιών κάθε αντίπαλης ομάδας. Κάθε χορωδία πρέπει να επιδείξει την ικανότητα να ερμηνεύει τραγούδια χωρίς να τα επαναλαμβάνει ή να κάνει λάθη, εναλλάξ με την άλλη χορωδία. Τα τραγούδια συνοδεύονται από χορευτές και όσο περνάει ο χρόνος μέχρι που μια από τις πλευρές κάνει λάθος και χάνει.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Η τελική παρέλαση
Η προτελευταία μέρα των αγώνων είναι δεσμευμένη για τη μεγάλη παρέλαση, που τοπικά είναι γνωστή ως farandula. Αναπτύσσεται σε απόλυτα εορταστικό τόνο και χαίρει μεγάλης δημοτικότητας στους επισκέπτες του νησιού δεδομένου ότι η νικήτρια φατρία αυτής της δοκιμασίας είναι αυτή που καταφέρνει να έχει την παρουσία περισσότερων ατόμων, έτσι κάθε οικογένεια ενθαρρύνει τους τουρίστες να είναι μέρος του την ακολουθία του και να τους βοηθήσει να ντυθούν και να ζωγραφίσουν για την περίσταση.
Με τα σώματα ζωγραφισμένα και ντυμένα με τον παραδοσιακό τρόπο, οι περισσότεροι από χίλιοι συμμετέχοντες περπατούν στον κεντρικό δρόμο, Atamu Tekena, τραγουδώντας και χορεύοντας δίπλα στα άρματα.
Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Η στέψη του βασιλικού ζεύγους
Η τελευταία μέρα ολοκληρώνεται με τη στέψη του νικητήριου ζευγαριού στην κεντρική σκηνή του Hanga Vare Vare μαζί με ένα υπέροχο σόου από πυροτεχνήματα. Στο ηλιοβασίλεμα της επόμενης μέρας πραγματοποιείται η συγκινητική τελετή της στέψης των προγόνων στο Ahu Tahai.
Το περσινό Βασιλικό ζευγάρι. Πηγή: Tapati Rapa Nui Oficial
Πηγή: imaginarapanui.com
