Το ημερολόγιο έγραφε 21 Δεκεμβρίου του 1891, όταν διεξήχθει ο πρώτος αγώνας καλαθοσφαίρισης από τον Δρ. Τζέιμς Νέισμιθ.
Ο Δρ. Νέισμιθ εφηύρε το παιχνίδι στο σχολείο που εργαζόταν ως γυμναστής στο κολλέγιο της Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων (ΧΑΝ στα ελληνικά, YMCA στα αγγλικά) στο Σπρίνγκφιλντ της Μασαχουσέτης.
O Δρ. Τζέιμς Νέισμιθ. Πηγή: FIBA
Όταν ζητήθηκε από τον διευθυντή του σχολείου να επινοήσουν οι γυμναστές παιχνίδια κλειστού χώρου, τα οποία θα αντικαθιστούσαν τις πληκτικές ή επικίνδυνες ασκήσεις στη σχολή κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Ο ίδιος τότε θυμήθηκε ένα παιχνίδι που πετούσαν μπάλες σε άδεια κουτιά ή κοφίνια, ο ίδιος το αναβάθμισε δανειζόμενος στοιχεία από το ποδόσφαιρο, το χόκεϊ και άλλα παιχνίδια ανοιχτού χώρου.
Στο παιχνίδι που έγινε στις 21 Δεκεμβρίου, η τάξη του Νέισμιθ είχε 18 μαθητές και χωρίστηκαν σε δυο ομάδες των 9. Στον πρώτο αυτόν αγώνα, τα κοφίνια που χρησιμοποιήθηκαν είχαν πάτο γιατί δεν είχε αφαιρεθεί και όταν έμπαινε ένα καλάθι έπρεπε να χρησιμοποιούν σκάλα για να βγάλουν την μπάλα μέσα από αυτό, ευτυχώς μπήκε μόλις ένα καλάθι και έτσι οι παίχτες δεν χρειάστηκε να ανεβαίνουν στη σκάλα πολλές φορές!
Η πρώτη μπασκέτα το 1891. Πηγή: Σαν Σήμερα
Ο ίδιος ο Δρ. Νέισμιθ έγραψε και τους αρχικούς κανόνες που το 2010, το αυθεντικό χειρόγραφο πωλήθηκε από τον οίκο δημοπρασιών Sotheby’s της Νέας Υόρκης 4,3 εκατομμύρια δολάρια!
- Ένας παίκτης μπορεί να πετάξει την μπάλα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με το ένα ή με τα δυο χέρια.
- Ένας παίκτης μπορεί να χτυπήσει την μπάλα προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με το ένα ή με τα δυο χέρια, ποτέ όμως με τη γροθιά.
- Ένας παίκτης δεν επιτρέπεται να τρέχει με την μπάλα στα χέρια. Είναι υποχρεωμένος να την πασάρει από το σημείο, από το οποίο την πήρε.
- Η μπάλα πρέπει να συγκρατείται μόνο με τις παλάμες ή μέσα σε αυτές. Δεν επιτρέπεται η χρήση των χεριών και του σώματος γι’ αυτό το σκοπό.
- Δεν επιτρέπεται το μαρκάρισμα ενός αντιπάλου με τον ώμο, το κράτημά του, το σπρώξιμο, το χτύπημα και η τρικλοποδιά. Την πρώτη φορά το παράπτωμα τιμωρείται με φάουλ, ενώ τη δεύτερη ο παίκτης αποβάλλεται μέχρι να σημειωθεί το επόμενο καλάθι. Σε περίπτωση που υπάρχει εσκεμμένο βίαιο χτύπημα, τότε ο παραβάτης αποβάλλεται για όλο το υπόλοιπο παιχνίδι και απαγορεύεται να αντικατασταθεί.
- Φάουλ θεωρείται το χτύπημα της μπάλας με τη γροθιά, οι παραβιάσεις των κανονισμών 3 και 4 και ό,τι περιγράφεται στον κανονισμό 5.
- Αν μια ομάδα υποπέσει σε 3 συνεχόμενα φάουλ (χωρίς στο μεταξύ να σημειωθεί κάποιο από τους αντιπάλους), τότε δίνεται ένας πόντος στην αντίπαλη ομάδα.
- Οι πόντοι επιτυγχάνονται όταν η μπάλα πεταχτεί ή χτυπηθεί από τον αγωνιστικό χώρο προς το καλάθι και μείνει μέσα σε αυτό. Στην περίπτωση που η μπάλα σκαλώσει στο στεφάνι του καλαθιού και ένας αμυντικός κουνήσει το καλάθι, τότε δίνεται ένας πόντος στους επιτιθέμενους.
- Όταν η μπάλα βγαίνει έξω από τον αγωνιστικό χώρο, η ομάδα που έχει κατοχή, διαθέτει 5 δευτερόλεπτα για την επαναφορά. Αν αργήσει περισσότερο, τότε η μπάλα δίνεται στους αντιπάλους. Στην επαναφορά, δικαίωμα κατοχής έχει ο πρώτος παίκτης που θα ακουμπήσει την μπάλα. Αν υπάρχει αμφιβολία, τότε την επαναφορά αναλαμβάνει ο διαιτητής.
- Ο παρατηρητής τιμωρεί τους παίκτες και σημειώνει τα φάουλ, ενώ ενημερώνει και τον διαιτητή, όταν μια ομάδα συμπληρώσει τρία συνεχόμενα φάουλ. Επίσης έχει την εξουσία να αποβάλλει τους παίκτες σύμφωνα με τον κανονισμό 5.
- Ο διαιτητής έχει την ευθύνη της μπάλας και αποφασίζει πότε αυτή παίζεται, πότε είναι μέσα στον αγωνιστικό χώρο και πότε έξω, σε ποιον ανήκει. Επίσης, είναι ο χρονομέτρης του παιχνιδιού. Αποφασίζει πότε είναι έγκυρος ένας πόντος, σημειώνει το σκορ και ασχολείται με οτιδήποτε άλλο αφορά τα διαιτητικά καθήκοντα.
- Η διάρκεια του παιχνιδιού είναι 30 λεπτά, αποτελούμενη από δυο μέρη των 15 λεπτών και 5 λεπτά ξεκούρασης ανάμεσα σε αυτά.
- Η ομάδα που θα πετύχει περισσότερους πόντους είναι η νικήτρια.
Το αρχικό χειρόγραφο με τους κανόνες που έγραψε ο Δρ. Νέισμιθ. Πηγή: Wikipedia
Το άθλημα αγαπήθηκε γρήγορα και διαδόθηκε σ’ όλες τις ΗΠΑ. Τη δεκαετία του 1920 υπήρχαν εκατοντάδες ομάδες, επαγγελματικές αλλά και ερασιτεχνικές, κάτω από την «ομπρέλα» της Διακολεγιακής Αθλητικής Ένωσης, προδρόμου του γνωστού μας NCAA.
Το νέο άθλημα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς αγώνες του Σεντ Λούις το 1904, το 1932 δημιουργήθηκε η Παγκόσμια Ομοσπονδία Μπάσκετ (FIBA) από εκπροσώπους οκτώ χωρών, ανάμεσά τους και της Ελλάδας, ενώ εισήχθη κανονικά στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου το 1936.
Η ομάδα του Πανεπιστημίου του Κάνσας με τον Δρ. Νέισμιθ πάνω δεξιά to 1899. Πηγή: Wikipedia
Στην Ελλάδα, ο πρώτος αγώνας έγινε το 1918, όταν παρουσιάστηκε από την ΧΑΝ Αθηνών, αρχικά ήταν κάτω από την σκέπη του ΣΕΓΑΣ και το 1932 δημιουργήθηκε η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης.
Με πληροφορίες από την Wikipedia και Σαν Σήμερα
