Καθώς ο ήλιος έδυε σε μια φαινομενικά ατελείωτη έκταση ανοιχτής θάλασσας, ο Λιονέλ Μέσι κάθισε στην άκρη ενός σκάφους, άπλωσε το πόδι του και πόζαρε για τη φωτογραφία που θα ανακοίνωνε την έναρξη της συνεργασίας του με τη Σαουδική Αραβία.
Η εικόνα, που κοινοποιήθηκε στους 400 και πλέον εκατομμύρια ακολούθους του Μέσι στο Instagram στις 9 Μαΐου 2022, συνοδευόταν από μια λεζάντα σε δύο γλώσσες που έγραφε: «Ανακαλύπτοντας την Ερυθρά Θάλασσα #Επισκεφθείτε τον Σαουδική Αραβία». Ώρες νωρίτερα, τον υποδέχτηκε στο βασίλειο ο υπουργός Τουρισμού της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος είχε καυχηθεί στο Twitter ότι ενώ ήταν η πρώτη επίσκεψη του Μέσι στη χώρα, «δεν θα είναι η τελευταία».
Ο Μέσι, ο οποίος θεωρείται ίσως ο καλύτερος παίκτης του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, άρχιζε να εισπράττει χρήματα από τη νέα συνεργασία: Η φωτογράφισή του στην Ερυθρά Θάλασσα πιθανότατα του απέφερε περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια, το πρώτο βήμα για την εκπλήρωση της συμφωνίας του με το βασίλειο που αξίζει εκατομμύρια ακόμη.
Οι λεπτομέρειες του ρόλου του Μέσι ως καλοπληρωμένου influencer για τη Σαουδική Αραβία περιέχονται σε μια άγνωστη μέχρι τώρα εκδοχή του συμβολαίου του με την τουριστική αρχή που εξετάστηκε από τους New York Times.
Το συμβόλαιο δείχνει ότι ο Μέσι θα μπορούσε να λάβει έως και 22,5 εκατομμύρια ευρώ, περίπου 25 εκατομμύρια δολάρια, μέσα σε τρία χρόνια για λίγη πραγματική δουλειά: λίγες εμπορικές εμφανίσεις, μερικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μερικές διακοπές στο βασίλειο με όλα τα έξοδα για αυτόν και την οικογένεια του πληρωμένα. Αναμένεται να μοιράζεται εικόνες από αυτά τα ταξίδια – που επισημαίνονται με ένα hashtag εγκεκριμένο από τη Σαουδική Αραβία – με τους τεράστιους διαδικτυακούς του ακόλουθους.
Αλλά το έγγραφο περιέχει επίσης μια προϋπόθεση σημαντική για τους Σαουδάραβες αξιωματούχους: ο Μέσι δεν μπορεί να πει τίποτα που θα μπορούσε να «αμαυρώσει» τη Σαουδική Αραβία, μια χώρα που έχει αντιμετωπίσει ευρεία κριτική για το ιστορικό της στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτές οι λεπτομέρειες της συμφωνίας με τον Μέσι, ο οποίος κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο με την Αργεντινή τον Δεκέμβριο, προσφέρουν μια εσωτερική ματιά στη χρήση του πλούτου του από το πλούσιο σε πετρέλαιο βασίλειο για να στρατολογήσει αθλητές στην προσπάθειά του να φωτίσει την παγκόσμια εικόνα του. Οι επικριτές της Σαουδικής Αραβίας χλευάζουν τη στρατηγική ως ενα μεγάλο πλυντήριο: Χρήση αθλητικών σωματείων και αθλητικών φιγούρων για να σβήσει το ιστορικό της χώρας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η μεταχείριση των γυναικών, η δολοφονία του αρθρογράφου της Washington Post, Τζαμάλ Κασόγκι και άλλες αυταρχικές ενέργειες.
Τα τελευταία χρόνια, η Σαουδική Αραβία έχει ξοδέψει δισεκατομμύρια για να αναλάβει μεγάλα μερίδια στον επαγγελματικό αθλητισμό: την αγορά μιας ποδοσφαιρικής ομάδας της Premier League. Αγώνες πυγμαχίας πρωταθλήματος. Μια στάση στο πρόγραμμα αγώνων αυτοκινήτων της Formula 1. Και, πιο πρόσφατα, μια θρασύδειλη εισβολή στο επαγγελματικό γκολφ.
Το βασίλειο έχει προσφέρει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια περισσότερα για να δελεάσει τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τον Καρίμ Μπενζεμά και δεκάδες άλλους αστέρες του ποδοσφαίρου να παίξουν στο εγχώριο πρωτάθλημα της χώρας. Ο Μέσι απέρριψε πρόσφατα μια παρόμοια προσφορά, επιλέγοντας αντ’ αυτού να ενταχθεί στην Ίντερ Μαϊάμι του Major League Soccer στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη μέχρι στιγμής ότι η απόφαση έχει επηρεάσει τη σχέση του με τους Σαουδάραβες. Πράγματι, έχει φανεί πρόθυμος να μείνει στις καλές τους χάρες.
Τον Φεβρουάριο του 2021, λίγες εβδομάδες αφότου υπέγραψε το συμβόλαιό του, ο Μέσι έγραψε μια επιστολή στον υπουργό Τουρισμού της Σαουδικής Αραβίας, ζητώντας συγγνώμη που δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει μια προγραμματισμένη επίσκεψη. Στην επιστολή που δεν είχε αναφερθεί προηγουμένως, ο Μέσι απευθύνθηκε στον υπουργό Τουρισμού, Ahmed al-Khateeb, ως «Εξοχότατε» και, σε ασυνήθιστα ανθισμένη πεζογραφία, εξέφρασε τη «βαθιά του λύπη» για την απουσία του. Ο Μέσι τότε έπαιζε για την Μπαρτσελόνα, και έγραψε ότι ως «αθλητής», είχε υποχρεώσεις που ήταν αδύνατο να παρακάμψει: ένα παιχνίδι πρωταθλήματος εναντίον της Ρεάλ Μπέτις που ακολουθήθηκε από έναν αγώνα στο ισπανικό κύπελλο.
Οι Σαουδάραβες έλαβαν τις επισκέψεις τους τελικά. Η πιο πρόσφατη ήρθε τον περασμένο μήνα, ένα χρόνο μετά την πρώτη του ανάρτηση στον τουρισμό στη Σαουδική Αραβία στο Instagram, όταν ο Μέσι έκανε γρήγορες διακοπές στη μέση της σεζόν στο βασίλειο — που, όπως όλες οι προηγούμενες επισκέψεις του, θα του είχαν αποφέρει επταψήφιο μισθό κάτω από το όρους του συμβολαίου του για τον τουρισμό στη Σαουδική Αραβία.
Μέχρι τότε, ο Μέσι είχε φύγει από την Μπαρτσελόνα και έπαιζε στη γαλλική ομάδα Παρί Σεν Ζερμέν. Όταν επέστρεψε από την παραμονή του στη Σαουδική Αραβία, ο γαλλικός σύλλογος τον ανέστειλε για αυτό που έκρινε μη εξουσιοδοτημένη απουσία από την προπόνηση. Ο Μέσι ζήτησε συγγνώμη από την ομάδα του και τους οπαδούς της με μια εξήγηση που πρότεινε ότι το ταξίδι δεν ήταν προαιρετικό: «Δεν μπορούσα να το ακυρώσω».
Μέχρι τώρα, οι λεπτομέρειες του συμβολαίου του Μέσι με την τουριστική αρχή ήταν ένα μυστικό. Δεν είναι σαφές εάν το συμβόλαιο που εξετάστηκε από τους Times είναι η τρέχουσα έκδοση της συμφωνίας. Το μοιράστηκε κάποιος με άμεση γνώση της συμφωνίας μεταξύ του Μέσι και των Σαουδάραβων υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή το άτομο δεν ήταν εξουσιοδοτημένο να αποκαλύψει λεπτομέρειες της συμφωνίας. Το έγγραφο, με ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 2021, υπογράφηκε από τον Μέσι και τον αδελφό του Ροντρίγκο, ο οποίος υπηρετεί ως διευθυντής της επιχείρησής του, αλλά δεν έχει υπογραφεί από Σαουδάραβες αξιωματούχους.
Οι όροι που περιγράφονται στο έγγραφο συνάδουν με τον τρόπο με τον οποίο ο Μέσι χρησιμοποίησε τους λογαριασμούς του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προωθήσει το βασίλειο, καθώς και με τις διαφημιστικές επισκέψεις που έκανε στο η χώρα.
Το συμβόλαιο είναι συγκεκριμένο για τις υποχρεώσεις του Μέσι και για τα χρήματα που πρέπει να καταβληθούν για την εκπλήρωση κάθε μίας:
- Περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια, σχεδόν 1,8 εκατομμύρια ευρώ, για τουλάχιστον μία οικογενειακή άδεια ετησίως διάρκειας πέντε ημερών, ή εναλλακτικά δύο ετήσιες διακοπές τριών ημερών η καθεμία. Τα έξοδα ταξιδιού και τα καταλύματα πέντε αστέρων επρόκειτο να πληρωθούν από την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας για τον Μέσι και έως και 20 μέλη της οικογένειας και φίλους.
- Άλλα 2 εκατομμύρια δολάρια για την προώθηση της Σαουδικής Αραβίας στους λογαριασμούς του στα social media 10 φορές το χρόνο, ξεχωριστά από την προώθηση των διακοπών του στο βασίλειο.
- Περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια επιπλέον για συμμετοχή σε μια ετήσια τουριστική εκστρατεία. (Αυτός και η σαουδαραβική αρχή μοιράστηκαν την πρώτη εκστρατεία, ένα περίτεχνα γυρισμένο βίντεο στην έρημο, τον Νοέμβριο.)
- Άλλα 2 εκατομμύρια δολάρια για φιλανθρωπικό έργο και εμφανίσεις.
Λίγοι ήταν πρόθυμοι να συζητήσουν τους όρους της συμφωνίας του Μέσι. Ο Pablo Negre Abello, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τις εμπορικές συμφωνίες του Messi, ανέφερε ρήτρες εμπιστευτικότητας που αναγράφονται σε όλα τα συμβόλαια του Messi. Ο Abello πρότεινε έναν ρεπόρτερ των Times να επικοινωνήσει με την τουριστική αρχή. Οι αξιωματούχοι εκεί δεν απάντησαν σε πολλά αιτήματα για σχολιασμό.
Ο Ράικο Γκαρθία Καμπρέρα, πρώην ποδοσφαιριστής που μεσολάβησε στη συνάντηση μεταξύ της διοίκησης του Μέσι και των Σαουδάραβα αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Τουρισμού, είπε ότι η συμφωνία άξιζε «ένα μικρό ποσό» σε σύγκριση με τους τεράστιους μισθούς που πληρώνει η χώρα σε αστέρια όπως ο Ρονάλντο και ο Μπενζεμά. Όμως, είπε ο Γκαρθία, ο Μέσι συμφώνησε να γίνει εκπρόσωπος του τουρισμού επειδή «πιστεύει στη Σαουδική Αραβία και στο όραμα της Σαουδικής Αραβίας».
«Ήμουν στη μέση αυτού», πρόσθεσε ο Γκαρθία, «και ήμουν τόσο έκπληκτος όταν ο Μέσι δεν ζήτησε ένα τεράστιο ποσό». Ο Γκαρθία είπε ότι δεν γνώριζε τους ακριβείς όρους της συμφωνίας.
Μια ανασκόπηση των αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και των ταξιδιών του Μέσι τον δείχνει ότι φαινομενικά εκπληρώνει τους όρους του συμβολαίου του. Ο λογαριασμός του στο Instagram – με 470 εκατομμύρια ακόλουθους, είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην πλατφόρμα – έχει μια τακτική ροή μηνυμάτων και φωτογραφιών από τη Σαουδική Αραβία. Κατά την επίσκεψή του τον Μάιο, ο Μέσι φωτογραφήθηκε με τη σύζυγο και τα παιδιά του να συμμετέχουν σε ποικίλες οικογενειακές δραστηριότητες: να χαϊδεύει άλογα με τους γιους του, να παίζει παιχνίδια σε μια στοά και να κάθεται με έναν καλλιτέχνη κρατώντας ένα υφαντό καπέλο.
Το 2021, εν μέσω ειδήσεων που συνδέουν τον Μέσι και τη Σαουδική Αραβία, μέλη της οικογένειας Σαουδάραβων αντιφρονούντων προέτρεψαν τον παίκτη να απορρίψει την πρόταση έγκρισης που τελικά αποδέχτηκε. Σε μια ανοιχτή επιστολή, τον παρακάλεσαν γράφοντας: «Το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας θέλει να σε χρησιμοποιήσει για να ξεπλύνει τη φήμη του».
Σαουδάραβες αξιωματούχοι έχουν απορρίψει αυτή την κατηγορία. Ο Μέσι, εν τω μεταξύ, δεν έχει κάνει καμία αναφορά σε αυτό. Αντίθετα, έχει εκφράσει την απορία του για τη φυσική ομορφιά που συναντάμε στη Σαουδική Αραβία.
Μία από τις πρόσφατες αναρτήσεις του Μέσι είναι μια εικόνα από τους φοίνικες του βασιλείου και άλλα φυσικά αξιοθέατα. Η λεζάντα γράφει: «Ποιος πίστευε ότι η Σαουδική Αραβία έχει τόσο πράσινο;»
Άρθρο των Karim Zidan και Tariq Panja για τους New York Times.
Μετάφραση: Χρήστος Καζαντζόγλου
